Οι επτά λόφοι της Αθήνας

Τα υψώματα με το ένδοξο παρελθόν της πρωτεύουσας και η ιστορική σημασία τους.

Μπορεί οι 7 λόφοι της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης να έχουν τη δόξα, αλλά άλλοι τόσοι χαρίζουν στην Αθήνα μια ιδιαίτερη ομορφιά που έρχεται από το λαμπρό παρελθόν της.

Η Ακρόπολη 

Είναι το επίκεντρο του επτάλοφου και πιθανόν γι΄ αυτόν τον λόγο επιλέχτηκε τον 5ο π.Χ αιώνα από τον Περικλή – με αφορμή έναν χρησμό του μαντείου των Δελφών – ως ιδανικό μέρος για την υλοποίηση του πρώτου μέρους ενός προγράμματος οικονομικής ανάπτυξης της Αθήνας. Το πρόγραμμα θα περιελάμβανε την ανέγερση τριών μεγαλόπρεπων ναών και ενός μνημειώδους πρόπυλου, με σκοπό να αποτελέσουν τα σύμβολα της ακμής της πόλης στην οικονομία, τις τέχνες και τα γράμματα.

Ο Άρειος Πάγος 

Στα βορειοδυτικά του Ιερού Βράχου, ο Άρειος Πάγος ήταν στην αρχαιότητα τόπος θρησκευτικός αλλά και χώρος λειτουργίας της Βουλής. Λέγεται ότι εκεί δικάστηκε από τους θεούς ο Άρης για τον φόνο του γιου του Ποσειδώνα Αλιρρόθιου (από τον θεό Άρη ή τις “Αρές Ερινύες” – χθόνιες θεότητες της τιμωρίας και της εκδίκησης – λέγεται πως πήρε το όνομά του).

Ο Αισχύλος επίσης μιλάει για τον Άρειο Πάγο στην τραγωδία του “Ευμενίδες”, καθώς εκεί δικάστηκε ο Ορέστης για τον φόνο της μητέρας του. Τέλος, εκεί κήρυξε ο Απόστολος Παύλος τον Χριστιανισμό στους Αθηναίους το 51 μ.Χ.

Φιλοπάππου ή Λόφος Μουσών

Ο Λόφος του Φιλοπάππου ή Λόφος Μουσών, στα νοτιοδυτικά της Ακρόπολης, υπήρξε ιερός τόπος με τέμενος αφιερωμένο στις Μούσες (Μουσείον). Στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατασκευάστηκε στην κορυφή του λόφου το μεγαλόπρεπο ταφικό μνημείο του φιλέλληνα ύπατου Γάιου Ιούλιου Αντίοχου Φιλοπάππου, ο οποίος βρέθηκε εξόριστος στην Αθήνα ( εξ΄ ού και το μεταγενέστερο όνομα του λόφου).

Μεταξύ 1954-1957 ο αρχιτέκτονας και στοχαστής Δημήτρης Πικιώνης, αντλώντας στοιχεία από την ελληνική παράδοση αλλά και από την απλότητα της ιαπωνικής αισθητικής, διαμόρφωσε έναν υπέροχο χώρο θέασης της Aκρόπολης από τον λόφο του Φιλοπάππου, όπως επίσης και τις προσβάσεις στον Ιερό Βράχο και στους λόφους του Αρείου Πάγου, των Μουσών και των Νυμφών, με καλαίσθητα μονοπάτια και ευαίσθητη φύτευση.

“Τσουλιάστρα” και άστρα στον Λόφο Νυμφών

Απέναντι από τον ναό του Θησείου, ο λόφος αυτός φιλοξενούσε ιερό αφιερωμένο στις Νύμφες και τον τοκετό. Εκεί υπήρχε ένας λείος βράχος, η “κυλίστρα” ή “τσουλιάστρα”, όπου πήγαιναν να κυλιστούν οι Αθηναίες που είχαν δυσκολία να συλλάβουν.

Στις 26 Ιουνίου του 1842, κατά τη διάρκεια έκλειψης ηλίου, θεμελιώθηκε επάνω στον λόφο το Αστεροσκοπείο Αθηνών .

Το κτίριο ήταν προσανατολισμένο στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και χτίστηκε σε σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν – με δωρεά του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Σίνα, ο οποίος χρηματοδότησε και τον εξοπλισμό του με αυστριακής προέλευσης μηχανήματα και όργανα. Η κατασκευή του περατώθηκε το 1846 με συνολικό κόστος 500.000 δραχμών.

Η επιλογή της χωροθέτησής του στον Λόφο των Νυμφών (αντί του αρχικά προταθέντος Λυκαβηττού) συνδέεται με τον θρύλο ότι από το σημείο εκείνο έκανε τις παρατηρήσεις του ο Αθηναίος αστρονόμος Μέτων κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται σήμερα και το Σεισμολογικό Ινστιτούτο.

Το αρχαίο βήμα της Πνύκας

Σε αυτό το βραχώδες ύψωμα, το οποίο βρίσκεται μεταξύ των λόφων των Νυμφών και του Φιλοπάππου, συνεδρίαζε η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η Συνέλευση των αρχαίων Αθηναίων από τον 6ο μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ.

Στην αρχαιότητα η Πνύκα αποτελούσε επίσης ιερό χώρο αφιερωμένο στον “Πατέρα ανδρών τε θεών”, τον Δία, ο οποίος θεωρούνταν μέγας προστάτης του αθηναϊκού πολιτεύματος, αλλά και θεός – θεραπευτής. Για τον σκοπό αυτό υπήρχε και ο μεγάλος “Βωμός του Αγοραίου Διός”.

Από το αρχαίο βήμα της Πνύκας αγόρευσαν σπουδαίοι πολιτικοί, στρατηγοί και ρήτορες όπως ο Θεμιστοκλής, ο Περικλής, ο Δημοσθένης κ.ά.

Ο Λυκαβηττός έπεσε κατά λάθος…

Μοιάζει σαν να φύτρωσε ξαφνικά στο κέντρο της πόλης. Κατά την ελληνική μυθολογία κάπως έτσι συνέβη, αφού λέγεται πως ήταν ένας βράχος που κουβαλούσε στα χέρια της η θεά Αθηνά με σκοπό να τον τοποθετήσει ως φρούριο μπροστά από την Ακρόπολη. Όμως της έπεσε στο συγκεκριμένο σημείο, όταν έμαθε από ένα κοράκι μια κακή είδηση (για τη γέννηση του Ερεχθίωνα).

Στην κορυφή του Λυκαβηττού είναι το περίφημο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, το οποίο χτίστηκε τον 19ο αιώνα στη θέση του παλαιότερου βυζαντινού ναού του Προφήτη Ηλία.

Από Λυκοβούνια σε Τουρκοβούνια

Ουσιαστικά πρόκειται για λοφοσειρά στο ψηλότερο σημείο της πόλης. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Αγχεσμός, πιθανόν λόγω κάποιων αιχμηρών κορυφών της.

Η παλαιότερη ονομασία της λοφοσειράς ήταν Λυκοβούνια (από τους λύκους που ζούσαν εκεί). Το σημερινό όνομα δόθηκε είτε γιατί εκεί υπήρχε τουρκικό νεκροταφείο είτε λόγω της μακρόχρονης στρατοπέδευσης στο σημείο αυτό τουρκικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων των Οθωμανών για την κατάληψη της Αθήνας το 1456.