ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ: Η "απαγορευμένη" ταινία που πρέπει να δει κάθε Ελληνας!

Η ταινία που κόπηκε ξαφνικά (το 1974) επειδή παρεξηγήθηκαν οι... Βούλγαροι

Ο Παύλος Μελάς είναι μία ελληνική ταινία που προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1974. Πρόκειται για ένα ηρωικό πολεμικό μελόδραμα, που σκηνοθέτησε ο Φίλιππος Φυλακτός. Θέμα της ταινίας είναι η ηρωική προσωπικότητα του Παύλου Μελά από την παιδική του ηλικία ως το θάνατό του και η δράση του στη Μακεδονία. Είναι μία από τις τρεις ελληνικές ταινίες που ασχολούνται με το Μακεδονικό Αγώνα που γυρίστηκαν την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας.

Το αρχικό σενάριο της ταινίας του Αντώνη Δαυίδ είχε υποβληθεί στο 7ο Επιτελικό Γραφείο του Αρχηγείο Στρατού και εγκρίθηκε το Νοέμβριο του 1970. Σύμφωνα με την εισαγωγή του σεναρίου, η ταινία αποσκοπούσε στην προπαγάνδιση της θέσης ότι η Μακεδονία «ήταν προαιώνια, είναι και θα είναι μόνον Ελληνική». Η στρατιωτική κυβέρνηση παρήγγειλε το γύρισμα της ταινίας: το Μάιο στάλθηκαν οδηγίες στο Αρχηγείο Στρατού για να γυριστεί η ταινία,το Αρχηγείο Στρατού ήταν ο παραγωγός, ενώ ο λοχαγός Επιτροπάκης, που επόπτευσε την έκδοση της ΔΙΣ για το Μακεδονικό Αγώνα, χρημάτισε και «ιστορικός πραγματογνώμων» για το σενάριο της ταινίας.

Η ταινία γυρίστηκε επί Παπαδόπουλου, αλλά προβλήθηκε επί δικτατορίας του Ιωαννίδη. Προβλήθηκε για 9 εβδομάδες στην Αθήνα και λίγο μικρότερο διάστημα στην υπόλοιπη Ελλάδα. Προωθήθηκε από το δικτατορικό καθεστώς, την παρακολούθησαν οι μαθητές των σχολείων της χώρας και έκοψε 432.989 εισιτήρια στην Αθήνα.

Η προβολή της ταινίας προκάλεσε την αντίδραση της Βουλγαρίας. Ο τότε πρέσβης της Βουλγαρίας στην Αθήνα Λιούμπομιρ Ποπόφ τη χαρακτηρίζει αντιβουλγαρική, λόγω του ότι παρουσιάζει τους Βούλγαρους ως θηριώδεις εγκληματίες.

Μετά την πτώση της δικτατορίας τον Ιούλιο του 1974 η ταινία έπαψε να προβάλλεται.Τη δεκαετία του 1980 κυκλοφόρησε σε βιντεοκασέτα, ενώ το 2007 η νεολαία του ΛαΟΣ την ανήρτησε στο διαδίκτυο. Το 2010 διανεμήθηκε σε DVD από το ακροδεξιό περιοδικό Patria, που τότε υποστήριζε το ΛαΟΣ, και παρουσίασε ανακριβώς την ταινία ως απαγορευμένη. 

Η ταινία προβάλλει την ύπαρξη ενός «σχεδίου αφελληνισμού» της Μακεδονίας με την εξόντωση των ελληνικών πληθυσμών και την καταναγκαστική αποδοχή της βουλγαρικής Εκκλησίας και της βουλγαρικής γλώσσας από όσους έχουν ελληνική συνείδηση. Σύμφωνα με τις ταινίες που παρήχθησαν για το Μακεδονικό Αγώνα την περίοδο αυτή, το σχέδιο αυτό εφαρμοζόταν από τους κομιτατζήδες, που παρουσιάζονται ως ομάδες αιμοσταγών και ημιάγριων απολίτιστων «ληστών», με την υποστήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων, ιδίως της Ρωσίας. Οι περισσότεροι κινηματογραφικοί κριτικοί των ημερών στις ελληνικές εφημερίδες εξύμνησαν το ιδεολογικό μήνυμα και το σκοπό της ταινίας, αλλά επέκριναν τις καλλιτεχνικές της όψεις με εξαίρεση τη φωτογραφία.